تا همین چند سال پیش، طلاق در جامعه به شدت مذموم و قبیح شمرده و این قباحت سبب می‌شد که تمام زوج‌ها تا پای مرگ در کنار هم زندگی کنند. البته و قطعا تعدادی از زوج‌ها شیفته هم بودند اما عده‌ای هم مشکلات زیادی در زندگی‌مشترک خود داشته‌اند اما چون راه دیگری نداشتند ، این مسیر را تا پایان عمر می‌رفتند، اما در دهه های اخیر به خصوص طی 20 سال گذشته، قبح طلاق نسبت به گذشته کمتر شده و زوج‌های میان‌سال یا سالمند هم بعد از سال‌ها زندگی‌مشترک، تصمیم به طلاق می‌گیرند. این پدیده را در اصطلاح «طلاق خاکستری» نام‌گذاری کرده‌اند که اشاره به موهای خاکستری رنگ زوج‌ها دارد و عموما افراد 50 تا 65 ساله را دربرمی‌گیرد. در ادامه به واکاوی این نوع طلاق خواهیم پرداخت، چیزی که درباره‌اش کم شنیده‌ایم و کم می‌دانیم.

   آمار 6 برابری طلاق بعد از 60 سالگی نسبت به 51 تا 60 سال
در نهمین کنگره ملی آسیب‌شناسی خانواده و پنجمین جشنواره ملی خانواده پژوهی، مطرح شده که در دهه‌های قبل باید از طلاق «انگ‌زدایی» می‌کردیم اما اکنون به سمتی پیش رفته‌ایم که باید برای طلاق «انگ‌زایی» کنیم. در این بین، پدیده «طلاق خاکستری» یعنی طلاق افراد بالای 55 سال طی دو دهه اخیر در کشور در حال شیوع است.(منبع خبر: ایسنا). طبق آمار سازمان ثبت‌احوال، طلاق در بازه بالای 60 سال، شش برابر بازه سنی 51 تا 60 سال است.

  بحران معنا در آشیانه خالی
بعضی از زوج‌های جوان در 5 سال نخست زندگی‌مشترک به دلایل متعدد از جمله نداشتن شناخت کافی از یکدیگر، ناآشنایی با مهارت‌های زندگی و... کارشان به طلاق می‌رسد و آمار جدایی در 5 سال ابتدایی زندگی مشترک از بقیه دوره‌ها بیشتر است. حالا زوج‌هایی که مشکلات زیادی در زندگی داشته و به راه حل نرسیده و در سال‌های اول، طلاق هم نگرفته‌اند، در حقیقت تفاهم و همدلی ندارند و در مراحل بعدی زندگی،  این مشکلات را با خود حمل می کنند. آن‌ها اگر تا سالمندی به خاطر بچه‌ها در کنار هم بودند با ازدواج فرزندان یا دانشجو شدن‌شان یا ... دیگر فرزندی بین آن‌ها نیست و آشیانه‌شان به اصطلاح خالی می‌شود. آشیانه خالی بحران معنا را در زندگی ایجاد می‌کند. بنابراین زوج‌هایی که از ابتدا بحران‌های جدی بین خود داشته‌اند و ممکن است مشکلات روانی، اقتصادی و اجتماعی هم در این بین به وجود آمده باشد، حالا دیگر دلیلی برای تحمل یکدیگر ندارند. در سال‌های پیری زوج‌ها، این مشکلات مانند بمب منفجر می‌شود و به طلاق خاکستری می‌رسند.
  رایج‌ترین علل طلاق خاکستری
نداشتن تفاهم در دیدگاه‌های بنیادین و اساسی زندگی، نارضایتی زناشویی، مشکلات اقتصادی، نداشتن صداقت و همدل نبودن، مشکلات حل نشده از قدیم و خیانت از رایج‌ترین علل ایجاد این‌گونه طلاق است. در این بین باید توجه داشت که مشکلات جسمانی، کهولت سن و نیاز به مراقبت و به دنبال آن احساس غمگینی و غیرمفید بودن، بیشتر شدن روحیه خودخواهانه در افراد و پرداختن به سبک ثابتی از برنامه روزانه یا همان روزمرگی، از عوامل اصلی طلاق در این بازه سنی محسوب می‌شود. افراد در این سن، معمولا تحمل تغییر در برنامه روزانه و حتی زندگی خود را کمتر دارند و این موجب تطابق و هماهنگی ضعیف‌تری با شریک زندگی می‌شود. نتیجه هم این می‌شود که فرد در 60 سالگی که باید به آرامش قابل‌توجهی دست یافته باشد، درگیر مسئله پردردسری به نام طلاق می شود که علاوه بر خودش، ممکن است برای اطرافیان و فرزندانش هم مشکل‌ساز شود.
  لذت از زندگی‌مشترک در سالمندی
زوج‌هایی که دچار آشیانه خالی شده‌اند، باید تلاش کنند که معنایی به زندگی خود بدهند. برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های مشترک که می‌تواند اوقات دو نفره خاطره‌انگیز ایجاد کند، ضروری است. توصیه می‌شود چنین افرادی، امیدها و خواسته‌های خود را برای همسر بگویند تا به هم کمک کنند و از زمان‌های دو نفره‌شان لذت بیشتری ببرند. صداقت ، راست‌گویی ،  تفاهم و همدلی بین زوج‌ها موجب پایداری و استحکام زندگی مشترک در هر دوره سنی به‌خصوص سالمندی می‌شود، اما نکته پایانی این که به نظر می‌رسد برای جلوگیری از این پایان تلخ، بهترین کار علاج واقعه قبل از وقوع است. یعنی این که مشاوره قبل از ازدواج باید انجام شود. مشاورهای مجرب با جلسات مشاوره و انجام تست‌های لازم ارزیابی می‌کنند که این دختر و پسر  چقدر مناسب یکدیگر هستند یا نیستند و بعد تایید می‌کنند که ازدواج این‌ها چند درصد امکان موفقیت یا شکست دارد. در این حالت، احتمال طلاق کاهش معناداری پیدا خواهد کرد.
نویسنده : فریبا البرز| ‌ کارشناس‌ارشد مشاوره‌خانواده

منبع: خراسان