محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که در دومین مقصد سفرش به منطقه در مسکو حضور دارد، بعدازظهر دیروز (سه‌شنبه) پس از دیدار و گفت‌وگو با سرگئی لاوروف همتای روس خود در نشست خبری مشترک به تشریح رایزنی‌های انجام شده پرداخت.

*تأیید واکسن اسپوتنیک در ایران
ظریف ضمن ابراز خرسندی از حضور در مسکو گفت: در رایزنی‌ها مسائل مختلفی را مطرح کردیم و خوشحالم به اطلاع شما برسانم واکسن اسپوتنیک دیروز توسط مسؤولان بهداشتی در ایران تایید شد و در آینده نزدیک امیدواریم بتوانیم خرید و تولید مشترک را بین مؤسسات مشابه در ایران و روسیه انجام دهیم.
وی خاطرنشان کرد: در حوزه دوجانبه با توجه به اهمیت رهبران دو کشور به روابط دوجانبه امروز درباره روش مستحکم‌تر کردن روابط دوجانبه در حوزه‌های مختلف در حوزه انرژی، حمل و نقل و سایر حوزه‌ها و همچنین درباره همکاری بسیار مفید و سازنده دو کشور در حوزه انرژی هسته‌ای و نحوه تقویت آن گفت‌وگو کردیم.
وزیر امور خارجه بیان کرد: در مورد دریای خزر و همکاری در این حوزه بین ایران و روسیه گفت‌وگو کردیم.

*تبریک به پوتین و روسیه برای پایان دادن به بحران در منطقه
وی به مسائل منطقه اشاره و خاطرنشان کرد: لازم است به آقای پوتین و فدراسیون روسیه تبریک می‌گویم که توانستند بحران در منطقه که به از دست دادن جان تعداد زیادی نظامیان و به خصوص غیرنظامیان در قره باغ انجامید پایان دهند. امروز ما می‌توانیم در آستانه ورود به یک مرحله جدید باشیم که اختلافات را به همکاری تبدیل کند و بتوانیم با یک همکاری منطقه‌ای به سمت ایجاد هم افزایی در این منطقه برویم و راه‌هایی که برای سه دهه بسته شده بود را مجددا باز کنیم و باعث پیشرفت و توسعه اقتصادی کل منطقه بشویم که بهترین ضامن صلح بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و کل منطقه هم افزایی اقتصادی است و درباره پیشنهادات مختلفی که در این زمینه مطرح شده در سفر منطقه‌ای که دارم صحبت کردم و صحبت‌های بسیار خوبی داشتیم.

* نظرات مشابه ایران و روسیه درباره سوریه

به گزارش فارس، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مورد سوریه با بیان اینکه نظرات ایران و روسیه در مورد سوریه کاملا مشابه به هم است، اظهار داشت: نیاز داریم روند قانون اساسی با همکاری همه طرف‌ها پیش برود. همزمان ضرورت دارد وضعیت انسانی در سوریه و شرایط انسانی مورد توجه قرار بگیرد و جامعه بین‌المللی مسئله انسانی را فدای اهداف سیاسی برخی قرار ندهد.
به گزارش فارس، رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: درباره افغانستان مشورت خوبی داشتیم برای اینکه حاکمیت قانون و همراهی همه گروه‌ها منجمله طالبان که امروز هیأتی از طالبان در ایران هست و با همکاران من مشغول گفت‌وگو هستند، یک جامعه فراگیر و هماهنگ در افغانستان را شاهد باشیم. ایران و روسیه در این زمینه دیدگاه‌های مشابهی دارند.

* امیدواریم کشورهای عربی خلیج فارس هم به آغوش گشوده جمهوری اسلامی برای گفت‌وگو پاسخ مثبت بدهند
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره خلیج فارس عنوان کرد: در این باره گفت‌وگوی خوبی داشتیم با توجه به ضرورت گفت‌وگو و همکاری بین کشورهای خلیج فارس ،از تلاش‌های روسیه در این زمینه قدردانی و استقبال می‌کنیم و امیدواریم کشورهای عربی خلیج فارس هم به آغوش گشوده جمهوری اسلامی برای گفت‌وگو پاسخ مثبت بدهند و به جای امید بستن به کسانی که هیچ فایده‌ای برای آنها نداشتند، به منطقه خودشان رو بیاورند.
وی به اوضاع یمن نیز اشاره کرد و گفت: امیدواریم با همکاری بین‌المللی این معضل انسانی و بزرگ‌ترین شرایط دردناک انسانی در قرن حاضر به پایان برسد و شاهد آتش بس و گفت‌وگو بین گروه‌های یمنی باشیم و از نقش مثبت روسیه استقبال کردیم و ایران حاضر است با «گریفیتس» نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن و دیگران همکاری کند که گروه‌های مختلف یمنی را به پای میز مذاکره بیاورند و به یک حکومت مشترک بین همه یمنی‌ها براساس همکاری و همراهی به جای جنگ و خونریزی بینجامد.
ظریف افزود: منطقه ما و همکاری‌های ایران و روسیه در جهت صلح و ثبات در این منطقه است و آمادگی داریم با روسیه چه در مورد منطقه قفقاز و چه در مورد خلیج فارس، افغانستان و سوریه و در جامعه بین‌المللی همکاری‌مان را ادامه دهیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی ضمن ابراز خرسندی از امضای موافقت‌نامه بین ایران و روسیه در حوزه سایبری اظهار داشت: امیدواریم بتوانیم در آینده نزدیک توافق فرهنگی بین ایران و روسیه که مراحل نهایی را طی کرده و آماده امضا است را در آینده نزدیک امضا کنیم که روابط همه جانبه ایران و روسیه در حوزه فرهنگ نیز گسترش یابد.

* روابط ایران و روسیه واکنش به روابط ما و دیگران نیست
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره تحولات جدید در جهان و روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا و ارزیابی از روابط تهران و مسکو نیز اظهار داشت: روابط ایران و روسیه اصیل است و این روابط واکنش به روابط ما و دیگران نیست. ایران و روسیه دو کشور همسایه هستند و دو کشور هستند که دیدگاه‌های مشترک در سطح بین‌المللی دارند و دو کشور هستند که در حوزه منطقه‌ برای صلح و امنیت در منطقه تلاش کردند و دیدگاه‌های ما درباره حل و فصل بحران‌های سوریه، یمن، مشکلات افغانستان و بحران قفقاز بسیار نزدیک به هم است و از نزدیک با هم همکاری کردیم و این روابط اصیل است و سابقه روابط ما از کل حیات ایالات متحده بیشتر است و دوران بیشتری دارای رابطه با روسیه بودیم و این روابط وابسته به کسی نیست.
ظریف خاطرنشان کرد: بیشترین امیدی که داریم این است آمریکا در روابط ما و دیگر کشورها و روابط ما با روسیه خللی ایجاد نکند و از مزاحمت برای روابط ما و روسیه دست بردارد و از اقدامات غیرقانونی که در گذشته انجام داده و مانع شده شرکت‌های ایرانی و روسی آنگونه که می‌خواستند روابط را ادامه دهند از این موانع دست بردارد.

*ما به عمل پاسخ خواهیم داد
وی گفت: آنچه از دولت جدید آمریکا شنیدیم بیشتر در حد صحبت و اعلام موضع بوده است. ما به عمل پاسخ خواهیم داد. گفته‌ایم هر زمان آمریکا تحریم‌های غیرقانونی بر خلاف برجام و تعهداتش در قطعنامه 2231 علیه ایران اعمال کرده و کشورهای قانونمندار دنیا را با تحریم‌های فرامرزی مجازات کرده هر زمان این اقدام را متوقف کند ایران هم آمادگی دارد به نحو مناسب پاسخ دهد. اما تنها نتیجه‌ای که این شرایط می‌تواند داشته باشد موانعی که امروز توسط آمریکا برای روابط ما با روسیه و چین و دیگر کشورها ایجاد شده رفع شود. نوع روابط ما محکم است و محکم‌تر هم خواهد شد.

*با تغییر دولت در آمریکا ما حرف‌هایی را شنیدیم، اما اقدامی را ندیدیم
به گزارش فارس، وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران و آغاز غنی سازی 20 درصد بیان کرد: ایران عضو متعهد به مقررات بین‌المللی است و ما همواره تعهدات خودمان را اجرا کردیم. آمریکا از ابتدای برجام به این توافق به خوبی عمل نکرد حتی در دوران دولت اوباما و متاسفانه عملکرد ناقص آمریکا باعث شد کشورهای اروپایی برجام را به درستی اجرا نکنند.
وی ادامه داد: بعد از دوره ترامپ رسما کارشکنی آمریکا برای اجرای برجام شروع شد و در می 2018 ترامپ از برجام خارج شد و به ایجاد مزاحمت برای همکاری‌های بین‌المللی ایران شروع کرد و حتی مجازات کسانی که با ایران همکاری می‌کردند و وفق قطعنامه 2231 باید با ما همکاری می‌کردند، آمریکا به عنوان عضو دائم شورای امنیت کشورهایی که قطعنامه شورای امنیت را رعایت می‌کردند مجازات می‌کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: ما باز هم یک سال صبر کردیم و بعد از دو دوره پایان دادن به روند برجام در ماده 36 برجام که از طریق مکانیسم حل و فصل اختلافات تلاش کردیم کشورهای اروپایی را وادار کنیم به تعهداتشان عمل کنند، این اقدام صورت نگرفت و در نهایت در نوامبر 2019 به کشورهای اروپایی و اعضای دیگر برجام یعنی روسیه و چین اعلام کردیم در صورتی که اقدام جدیدی صورت نگیرد ناگزیر خواهیم بود براساس ماده 36 برجام تعهداتمان را کاهش دهیم و این اقدام را در پنج مرحله شروع کردیم و با متانت و صبر استراتژیک از می 2019 شروع به کاهش تعهدات کردیم ولی علیرغم همه تلاش‌های ما و همه کمک‌هایی که روسیه و چین به عنوان اعضای باقیمانده در برجام در کمیسیون مشترک انجام دادند متاسفانه کشورهای اروپایی نتوانستند به تعهداتشان عمل کنند.
وی گفت: این وضعیت ادامه داشت با تغییر دولت در آمریکا ما حرف‌هایی را شنیدیم، اما اقدامی را ندیدیم مجلس مصوبه‌ای را تأیید کرده که بر طبق آن موظف هستیم برخی اقدامات را انجام دهیم یکی غنی سازی 20 درصد بود که شروع شده و دیگری پایان دادن به اجرای پروتکل الحاقی است که از 21 تا 23 فوریه باید عملیاتی شود و ما طبق قانون موظف هستیم این کار را انجام دهیم.

*زمان بازگشت ایران به توافقات برجامی 
ظریف یادآور شد: ولی اگر تا آن زمان، اقدامات مناسب برای بازگرداندن روابط اقتصادی ما صورت گرفت، یعنی آمریکایی‌ها به تحریم‌هایشان پایان دهند و مداخله خود را در روابط اقتصادی ایران و دنیا پایان دهند و ما نتیجه آن را ببینیم، آن زمان است که ایران به کلیه تعهداتش برمی‌گردد. نه تنها مانع دسترسی بازرسان آژانس براساس پروتکل الحاقی نمی‌شود، بلکه سایر تعهداتش را که کاهش داده براساس همان قانونی که کاهش داده براساس آن به تعهد کامل برخواهد گشت و این را در بالاترین سطح اعلام کردیم و مقام رهبری اعلام کردند اگر آمریکا تحریم‌ها را به صورت موثر بردارد ما هم تمام اقدامات خود را برمی‌گردانیم.

* گسترده‌تر کردن حوزه برجام خطر بسیار بزرگی است
وی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: معتقدم خطر گسترده‌تر کردن حوزه برجام با توجه به مذاکرات برجام که من و آقای لاوروف در آن شخصا حضور داشتیم، بسیار خطر بزرگی است و نباید اجازه دهیم کشورها اجرای تعهدات خودشان را در یک توافق مشخص به سایر موضوعات منوط کنند.

*نمی‌خواهم مثل هفته قبل که همکار سعودی به ایران حمله کرد به کس دیگری حمله کنم/  امنیت از خارج قابل خریدن نیست 
وی اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران از 1985 میلادی که اولین پیشنهاد برای امنیت منطقه‌ای در خلیج فارس در نامه وزیر خارجه وقت ایران به دبیرکل وقت سازمان ملل پرز دکوئیار نوشت و نتیجه آن بند هشت قطعنامه 598 بود که خواهان همکاری منطقه‌ای برای تامین امنیت در خلیج فارس بود تا امروز پیشنهادها و طرح‌های متعددی را ارائه داده است و آخرین آن پیشنهاد صلح هرمز بوده که توسط آقای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد و من همان روز در جلسه‌ای در سال 2019 به ریاست آقای لاوروف در شورای امنیت جزییات طرح صلح هرمز را ارائه کردم و در سال 2020 در جلسه‌ای که به ریاست آقای لاوروف درباره امنیت خلیج فارس تشکیل شد، تنها وزیر خارجه‌ای که از منطقه شرکت کرد بنده بودم که با اصرار به این پیشنهاد پاسخ مثبت دادیم. پیشنهادهای دیگری منجمله مجمع گفت‌وگوهای منطقه‌ای در خلیج فارس و پیمان عدم تجاوز بین کشورهای منطقه خلیج فارس همه توسط ایران مطرح شده است.
ظریف خاطرنشان کرد: به نظر ما مهم این است و نمی‌خواهم مثل هفته قبل که همکار سعودی به ایران حمله کرد به کس دیگری حمله کنم. پیشنهادم به همسایگان این است که امنیت از خارج قابل خریدن نیست و بدانند امنیت باید توسط کشورهای منطقه فراهم شود و با همکاری و دوستی. بدانند آنهایی که به آنها قول داده بودند که می‌آیند و ایران را نابود می‌کنند و آنها امید داشتند تا آخرین سرباز آمریکایی با ایران بجنگند، به کمک‌شان نیامدند و نخواهند آمد. بدانند توافق‌هایی جدیدی که با کشورهای خارج از منطقه بستند، کمکی به آنها نخواهد کرد و ناامنی بیشتری برای آنها ایجاد می‌‌کند. 
وی با ذکر این نکته که ما آماده‌ایم و از دولت روسیه و چین به خاطر ابتکارهایشان استقبال می‌کنیم، خاطرنشان کرد: بند هشت قطعنامه 598 چارچوب و چتر بین‌المللی برای ما فراهم کرده است برای اینکه امنیت خلیج فارس توسط کشورهای منطقه فراهم شود و آماده‌ایم با روسیه و چین و دبیرکل ملل متحد تلاش‌هایمان را ادامه دهیم. امیدواریم دیگران هم به جای اینکه به فکر فروش سلاح به منطقه خلیج فارس باشند، به فکر امنیت خلیج فارس باشند.
ظریف اضافه کرد: فراموش نکنیم که 25 درصد سلاح‌های کشورهای غربی به خلیج‌فارس می‌رود.

*برای ما حل و فصل این بحران اهمیت بسیار زیاد امنیت ملی دارد چون در کنار مرزهای ماست
به گزارش فارس، رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال دیگری درباره مناقشه قره باغ خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران نزدیک‌ترین کشور به محل درگیری‌های تاسف بار قره باغ بوده و در 30 سال گذشته از زمانی که این درگیری‌ها شروع شد با موج آوارگان و ناامنی در مرزهای خودش روبرو بوده است و برای ما حل و فصل این بحران اهمیت بسیار زیاد امنیت ملی دارد چون در کنار مرزهای ماست.
وی افزود: بعد از شروع درگیری‌های اخیر در قره باغ در تابستان و پاییز سال گذشته، جمهوری اسلامی ایران تلاش بسیاری کرد برای ارائه یک راه‌حل منطقه‌ای و در این زمینه من با آقای لاوروف چند بار گفت‌وگوی تلفنی داشتیم و معاون وزیر خارجه ایران به منطقه سفر کرد و طرح پیشنهادی ایران برای صلح در قره باغ و پایان درگیری‌ها را به دوستان ارائه دادیم.

* خوشحالیم با تلاش فدراسیون روسیه راه‌حلی بسیار شبیه به آنچه ما پیشنهاد کرده بودیم اجرایی و عملیاتی شد
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: خوشحالیم با تلاش فدراسیون روسیه راه‌حلی بسیار شبیه به آنچه ما پیشنهاد کرده بودیم اجرایی و عملیاتی شد و بسیار خوشحالیم در 11 ژانویه حرکت با هدایت فدراسیون روسیه و با مشارکت دو رهبر آذربایجان و ارمنستان به سمت تبدیل مخاصمه به همکاری پیش رفته است.

ظریف خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم از این فرصت استفاده کنیم، امروز زمینه برای شکوفایی قره باغ و زمینه برای همکاری و اینکه از طریق مشارکت مخصوصا در حوزه همکاری اقتصادی و ترانزیتی بتوانیم مشکلات تاریخی و قدری آلام و دردها را کاهش و جان مردم را حفظ کنیم، این وضعیت فراهم شده است. به همین خاطر در این سفر به سه کشور قفقاز جنوبی و روسیه و ترکیه سفر می‌کنم تا بتوانیم دیدگاه‌های متفاوتی که برای همکاری منطقه‌ای است که قبلا هم مطرح شده دیدگاه‌ 3+3 و سایر دیدگاه‌هایی که توسط رهبران منطقه عنوان شده را بررسی کنیم.
وی گفت: تا الان با واکنش بسیار مثبتی سفر من روبرو بوده است و امیدوارم در سه کشور دیگری که در روزهای باقیمانده از این هفته به آنها سفر خواهم کرد با همین واکنش مواجه و با همکاری همدیگر به سمت یک نظام همکاری و مشارکت در منطقه پیش برویم و از این فرصتی که ایجاد شده برای ساختن یک آینده بهتر استفاده کنیم.
گفتنی است سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز در کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در خصوص بازگشت مجدد ایالات متحده به برجام ابراز امیدواری کرد و گفت که روابط ایران و روسیه مستقل از هوی و هوس و امیال ایالات متحده است.

منبع: فارس