ستاد ملی مدیریت کرونا اعلام کرده محدودیت‌های اعمال شده از آذرماه تاکنون باعث شده دیگر منطقه قرمز و نارنجی نداشته باشیم و همه مناطق از نظر شیوع کرونا در حالت زرد قرار گرفته‌اند. میزان مرگ و میر ناشی از ابتلا به کرونا نیز از روزانه نزدیک به 500 نفر به اندکی بیش از 100 نفر رسیده که نشان‌دهنده نتیجه‌بخش بودن اعمال محدودیت برای مقابله با این ویروس است. با این حال نمی‌توان مطمئن بود که روزهای اوج همه‌گیری این ویروس بار دیگر تکرار نشود، مگر آنکه واکسن بتواند این امواج پر مرگ و میر را کنترل کند؛ واکسنی که تامینش توسط دولت به یک مطالبه عمومی تبدیل شده، هم بر سر خرید آن مشکلاتی وجود دارد، هم در مورد سلامت و کیفیت آن و البته هم‌زمان سوالاتی درباره اولویتبندی گروه‌های واکسیناسیون مطرح است و هم از دیگر سو گروهی تلاش دارند خرید واکسن را مقابل تولید آن قرار دهند. با وجود همه سوالات و ابهامات همچنان اطلاع‌رسانی در مورد خرید و تولید واکسن و فرآیند واکسیناسیون به صورت قطره‌چکانی به سمع افکار عمومی می‌رسد. دیروز رییس‌جمهوری تنها از موانع پیش‌روی خرید واکسن و تلاش دولت برای تحقق این مطالبه عمومی و البته شفافیت در این امر گفت و معاون اولش هم بر همین موضوع تاکید کرد اما رییس جمعیت هلال‌احمر برای اولین بار خبر داد واکسنی که جمهوری اسلامی برای خرید آن دست به کار شده، «چینی» است.
سایه سنگین تحریم
پنجشنبه‌ای که گذشت، در خلال جدال سیاسی میان «واکسن بخرید» و «واکسن بسازید»، رییس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد که منابع لازم برای خرید واکسن تامین شده و موانع بر سر راه‌های انتقال پول در ازای خرید واکسن نیز تا حدودی برداشته شده است. حسن روحانی هم به مردم اطمینان داد با وجود همه موانع، واکسن خریداری و البته تولید می‌شود. روز گذشته اما رییس‌جمهوری بار دیگر موانع موجود را تشریح کرد؛ چراکه این پرسش به وجود آمده بود که چطور توانایی واردات تجهیزات تولید انبوه واکسن برای تولید داخلی وجود دارد اما واکسن وارداتی خریداری نمی‌شود! همچنین با توجه به مجوز اوفک برای خرید واکسن از سوی جمهوری اسلامی تحت تحریم برای افکار عمومی سوالاتی مطرح بود که بالاخره تحریم‌ها یا لوایح FATF تاثیری در خرید واکسن دارند یا نه؟
رییس‌جمهوری در نشست دیروز ستاد ملی کرونا تاکید کرد در اینکه امریکا مشکلاتی را برای خرید واکسن ایجاد کرده، تردیدی نیست. همچنان که برای واردات و صادرات هر چیز که بر آن انگشت بگذاریم با مشکلاتی مواجه هستیم. او توضیح داد: «پول را آماده کردیم تا برای خرید واکسن از طریق بانکی بپردازیم. پول آماده بود (اما) آنها گفتند نه، اول باید اوفک امریکا اجازه رسمی بدهد تا اجازه ندهد، اصلا پول قبول نمی‌کنیم؛ یعنی اینقدر اینها مردم را ترساندند؛ حتی سازمان بهداشت جهانی و همه‌را!» او ادامه داد: «خواستیم از کشوری که پول‌مان آنجاست، پول را منتقل کنیم، آن کشور قبول کرده، اوفک هم به ظاهر گفته اشکال ندارد اما بعد گفته حتما باید بیاید در بانک امریکایی و از بانک امریکایی منتقل شود! چه کسی اعتماد می‌کند به شما آدم‌هایی که هیچ جا نمی‌شود به شما اعتماد کرد، هر جا پول ما را پیدا کردید، دزدیدید! شما که در دزدی معروفید، ما چه جور به دزد اعتماد کنیم؟! نگذاشتند!» او همچنین تاکید کرد که مردم فکر نکنند مشکلی نداریم اما همان‌طور که رهبری تاکید داشتند تحریم‌ها را بی‌اثر کنید «لحظه به لحظه» و نه «ساعتی»، مشغول بی‌اثر کردن تحریم‌ها هستیم. رییس‌جمهوری همچنین در ادامه اذعان کرد که قطعا تحریم‌ها بر واردات واکسن و دارو تاثیرگذار بوده اما به ماجرای لوایح چهارگانه -که 2 لایحه از این لوایح تصویب شده و 2 لایحه دیگر دوباره در مسیر بررسی قرار گرفته- ورود نکرد و از آن عبور کرد. روحانی البته تاکید کرد که «این مشکلات مانع از فعالیت و اقدامات ما نیست؛ ممکن است چیزی گران‌تر دربیاید و با تاخیر انجام شود اما حتما این کار انجام خواهد شد.»
ابهامات یک واکسیناسیون
فارغ از چگونگی تهیه واکسن و تامین منابع ارزی، انتخاب شرکت تولیدکننده واکسن و همچنین اولویتبندی انجام واکسیناسیون نیز با پرسش‌ها و ابهاماتی روبه‌رو است. تا زمان نگارش این گزارش، تنها کریم همتی، رییس جمعیت هلال‌احمر اعلام کرده واکسنی که قرار است تهیه شود، چینی است. او که در برنامه «صبح بخیر ایران» حضور یافته بود، توضیح داد که بر اساس توافق صورت گرفته با دولت و ستاد ملی مدیریت کرونا جمعیت هلال‌احمر برای خرید واکسن دست به کار شده اما همچنان انتقال ارز با موانعی روبه‌رو است که چون طرف معامله با ایران چین است، انتظار می‌رود که این مشکل مرتفع شود. او همچنین تاکید کرد که مردم از سلامت واکسن مطمئن باشند. البته باتوجه به اظهارات رییس‌جمهوری در مورد احتمال بلوکه شدن پول واریزی برای شرکت‌های اروپایی و امریکایی انتظار می‌رفت که واکسن از چین یا روسیه تهیه شود. رییس‌جمهوری نیز دیروز تلویحا به ابهامات ایجاد شده در این زمینه اشاره کرد و گفت: «هر جا غیر کواکس، جای دیگری هم اگر واکسنی مورد اعتماد باشد و وزارت بهداشت و درمان به ما بگوید این واکسن مورد اعتماد است، حتما خریداری می‌کنیم، پولش را تهیه و منتقل می‌کنیم به هر شرایطی که باشد اما آماده نیستیم که مردم کشور ما دوره آزمایشی یک واکسن غیرمعتبر را بگذرانند. شرکتی رفته واکسنی درست کرده و می‌خواهد تمرین کند و دوره تستش را بگذراند، می‌خواهد به بعضی کشورها ببرد و بگوید این 10 هزار تا یک میلیون را تزریق کردیم و چه شد و تا او برود تصحیح کند، همچون کاری وزارت بهداشت و درمان ما انجام نمی‌دهد ولی هر جا شرکت و واکسن معتبر باشد، هم وسیله حمل و نقل و هم وسیله نگهداری‌اش را داریم و آن واکسن مقرر باشد زیر 4 درجه و 80 درجه باشد، در نقل و انتقال و نگهداری مشکل نداریم در خرید مشکل داریم اما از مشکل عبور می‌کنیم.»
مساله اولویتبندی واکسیناسیون نیز از ابهاماتی است که هم رییس‌جمهوری دستور داد در این فرآیند شفافیت وجود داشته باشد و هم معاون اول رییس‌جمهوری بر آن تاکید کرد. روحانی از وزارت بهداشت خواست در این زمینه شفاف عمل کند و گفت: «خواهش می‌کنم همانی که وزارت بهداشت و درمان کاملا برنامه دارد که واکسن وارد شود، اولویت‌ها برای تزریق واکسن و واکسیناسیون مشخص است آنها که بیماری زمینه‌ای دارند و سن‌شان بالاست، اولویت‌های ماست.» اسحاق جهانگیری هم که در مراسم اختتامیه جشنواره ملی زن و علم و «جایزه مریم میرزاخانی» سخنرانی می‌کرد، گفت: «حتما مردم مطمئن باشند که وزارت بهداشت دستورالعمل‌های شفافی تدوین و اعلام خواهد کرد و احدی خارج از آن دستورالعمل‌ها نمی‌تواند به واکسن دسترسی پیدا کند. هیچ مقام دولتی و خانواده مقام دولتی حق ندارد خارج از آن دستورالعمل‌ها به واکسن دسترسی پیدا کند و همه مردم مشابه هم به واکسن دسترسی پیدا خواهند کرد.»
منبع: اعتماد