وقتی مدرسه تلویزیونی راه افتاد

شیوع ویروس کرونا اجازه نداد دانش‌آموزان به مدرسه بروند و طعم دلنشین و دلچسب علم و دانش را از پشت میزها لمس کنند؛ اما تحصیل‌شان هم نمی‌توانست ناتمام باقی بماند، از این رو به یادِ زمان جنگ و جبهه، تلویزیون بار آموزش را به دوش کشید و به مدرسه تلویزیونی تبدیل شد. 10 اسفندماه رسماً با محوریت شبکه آموزش وارد این مسیر شد و امروز همه شبکه‌ها پای کارند و از صبح تا ساعاتی در عصر، با جدیت دروس ابتدایی و متوسطه را دانش‌آموزان بنابر برنامه‌ اعلام شده از روز قبل، آموزش داده می‌شود. 

سابقه آموزش تلویزیونی از زمان جبهه و جنگ

سابقه آموزش تلویزیونی به زمان جبهه و جنگ برمی‌گردد. به تعبیر مسعود احمدی‌افزادی مدیر شبکه آموزش، آموزش تلویزیونی چیز جدیدی در دنیا نیست اما در کشور ما به جز زمان دفاع‌مقدس اولین بار است این طرح تجربه می‌شود. در فاز اول 10 بخش درسی در طول هفته 70 درس ارائه می‌شود؛ ما آمادگی داریم این بخش‌ها را اضافه کنیم. ساعت‌های درس هر کلاسی نهایتاً 28 دقیقه بیشتر نیست. 5 دقیقه زنگ تفریح داریم و پویانمایی و غیره پخش می‌کنیم تا زنگ درسی بعدی آغاز بشود.

مدرسه تلویزیونی در تلوبیون

مدیر شبکه آموزش به عنوان رئیس مدرسه تلویزیونی ایران اعتقاد دارد ما می‌خواهیم به بچه‌ها جریان رسمی کشور را بگوییم و این نکته که آموزش تعطیل نیست. اتفاق خوب این است که ما پخش زنده داریم و در فضای شبکه‌های اجتماعی دو سه امکان در نظر گرفتیم. اولین امکان تلوبیون است و بلافاصله با باز کردن آن می‌توانند "مدرسه تلویزیونی" را پیدا کنند. اتفاق خوب دیگر این است که نرم‌افزاری به نام 7 راه‌اندازی می‌کنیم که در آن تمام کلاس‌ها را خواهیم داشت و سؤالات دانش‌آموز را برخط و زنده پاسخ می‌دهیم. در حال هماهنگی با دبیران خبره‌ایم تا معلمان درجا پاسخ بدهند؛ این اتفاق تعاملی جدی است. 

انتقاد به ضعیف بودن معلمان و پاسخ رئیس مدرسه تلویزیونی

احمدی‌افزادی درباره ضعیف بودن برخی از معلمان مدرسه تلویزیونی توضیح داد:"البته که در حوزه محتوا باید از معاونت‌های متوسطه و ابتدایی آموزش و پرورش پیگیری کرد اما از جانب خودم می‌گویم، نظام آموزشی گسترده‌ای در کشور داریم با هزاران معلم و دبیر و ارکان تعلیم و تربیت؛ این نظام آموزشی باید مبتنی بر عدالت آموزشی باشد. زیرا حلقه وصل جنوبی‌ترین نقطه آموزشی با شمالی‌ترین نقطه آموزشی باشد. در واقع معلمان و دبیرانی که به کلاس‌ها می‌آین از میان صدها دبیر انتخاب شده‌اند از شهر تهران که به عنوان شعر معیار آموزش کشور مطرح است. 

 لازم است معلمان مدرسه تلویزیونی، تدریس‌شان به گونه‌ای باشد که هم به لحاظ کیفی و هم کمیّ برای دانش‌آموزان قابل فهم باشد و به بهترین شکل عرضه شود؛ یعنی در واقع حد وسط را در ارائه آموزش رعایت کنند."

در مدرسه تلویزیونی، کنار شبکه آموزش به عنوان محور اصلی، شبکه‌هایی همچون چهار و قرآن و معارف و رادیو جوان و رادیو فرهنگ به عنوان شبکه‌های معین فعالیت دارند. البته مسائل مربوط به تربیت‌بدنی و ورزش دانش‌آموزی هم پیش از این در شبکه دو دنبال می‌شد. 

مدیر شبکه آموزش و بازگشت پربیننده‌ها

مسعود احمدی‌افزادی  مدیر شبکه آموزش از بازگشت رادیو هفت و "قندپهلو" خبر داد و تصریح کرد: امیدواریم ان‌شاءالله از شب یلدا سری جدید برنامه "رادیو هفت" را روانه آنتن خواهیم کرد که این برنامه را منصور ضابطیان اجرا می‌کند. این برنامه از پرمخاطب‌های شبکه آموزش بوده و مدت‌ها روی طراحی آن کار شده است. شب یلدا آغازی برای دور جدید این برنامه و همچنین برنامه پربیننده "قند پهلو" به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی و اجرای شهرام شکیبا، ناصر فیض و رضا رفیع از طولانی‌ترین شبِ سال کار را آغاز خواهد کرد. 

بازگشت دوباره مشاعره

وی با اشاره به شروع "مشاعره" و مسابقه بزرگ "77 ساعت"، تأکید کرد: "مشاعره" نام برنامه جدیدی که در حال تولید است و اسماعیل آذر اجرا می‌کند و از از ابتدای زمستان روی آنتن خواهد رفت. مسابقه‌ای به نام "77 ساعت" مراحل پایانی تولیدش را می‌گذراند و در تلاشند از آغاز زمستان پخش خودشان را آغاز کنند. این مسابقه تلویزیونی گسترده‌تر از "سرزمین دانایی" به دنبال مهارت‌آموزی ویژه است. 

مدیر شبکه آموزش درباره روند استقبال مخاطبین از این شبکه تلویزیونی، گفت: شبکه آموزش از ابتدای زمستان 1397 فرآیند تغییر ساختاری و تغییر رویکرد برنامه‌سازی را در دستور کارش قرار داد و اسفندماه 1397 مخاطب‌مان نزدیک به 4.5 برسد. تأکید رئیس سازمان صداوسیما در کنار رویکرد آموزشی و آموزش‌های عمومی و رسمی، راهبردی تحت عنوان مهارت‌آموزی را برای شبکه آموزش مصوب کردند. بنابراین با این رویکرد راهبردی رئیس سازمان صداوسیما، همچنین با تجویز رویکردهای جدید در قالب‌های برنامه‌سازی، شبکه آرام‌آرام به مخاطب جدید و متنوع بیشتری دست پیدا کرد. 

رشد استقبال مخاطبان شبکه آموزش

وی افزود: چنانچه می‌بینیم در طول یک سال و نیم از 5 درصد مخاطب در پایان سال 1398، 15 درصد مخاطب بزرگسال و همچنین در واقع به همراه مخاطب کودک و نوجوان، مجموعاً شبکه امروز به 24.2 در کشور رسیده است. این اتفاق و موفقیت بزرگی به حساب می‌آید که به نوعی نشان می‌دهد مخاطب شبکه در حوزه بزرگسال افزایش پیدا کرده و به مراتب مخاطب کودک و نوجوان شبکه زیاد شده است. 

احمدی‌افزادی با اشاره به جدیدترین نظرسنجی سازمان تحقیقات صداوسیما، خاطرنشان کرد: در حوزه کودک و نوجوان و ابتدایی و متوسطه اول و دوم به مخاطب بیش از 80 درصد رسیدیم. این مخاطب در مدرسه تلویزیونی دارد آموزش‌های رسمی را دنبال می‌کند. به طورکلی بنابر جدیدترین نظرسنجی سازمان تحقیقات صداوسیما، شبکه آموزش با 24.2 درصد مخاطب رشد چشمگیری داشته است. 

سهم مدرسه تلویزیونی چقدر است؟

وی در پاسخ به اینکه چقدر مدرسه تلویزیونی باعثِ رشد استقبال مخاطبین شده است، تصریح کرد: طبیعتاً افزایش این میزان از 15 درصد تا حدود 25 درصد مدرسه تلویزیونی بوده است. یعنی 15 درصد مخاطب بزرگسال و 10 درصد آن مخاطب کودک و نوجوانی‌اند که بیننده آموزش‌های درسی شبکه آموزش‌اند. 

مدیر شبکه آموزش در خصوص شروع فعالیت آموزشی برخی از پلتفرم‌های VOD، گفت: نظام آموزش و پرورش کشور ما نظام حاکمیتی است یعنی این نظام آموزش در ابعاد بسیار عظیم خودش از عمق سیستان و بلوچستان تا آذربایجان شرقی و تا مرز ارس و اترک و رود سرباز و خلیج فارس و مشهد و همه کلان‌شهرها  پیکره واحد راهبردی در کشورند. زمانیکه این پیکره راهبردی به دلیل پاندمی کرونا به لحاظ فیزیکی از کار می‌ایستد باید در چارچوب نظام راهبردی منسجمی این راه را دنبال کنند. رسانه ملّی در بُعد آموزش‌های رسمی تنها دستگاه بی‌رقیب و بی‌بدیلی است که بدون هیچ‌گونه چشم‌داشتی به کمک آموزش و پرورش آمد. 

وی خاطرنشان کرد: نکته مهم در این آموزش‌های رسمی، رایگان بودن این آموزش‌ها است. ما باید به خانواده‌ها آموزش رایگان ارائه دهیم، الان رسانه ملّی معلمی را ارائه می‌دهد در تهران، مناطق مرزی و استان‌های محروم که دو زبانه‌اند، همان آموزش‌هایی که پایتخت‌نشینان بهره می‌برند در همان مناطق محروم هم بیننده شاهدش است. این فرهنگ آموزش یکنواخت، مستمر و پایدار ویژگی‌های آموزش رسانه ملّی است. طبیعتاً دیگرانی که در ابزارِ خانگی قصد فعالیت در عرصه آموزشی مخاطبان را دارند باید به این عدالت آموزشی توجه جدّی داشته باشند. اعتمادِ مخاطب هم در این دریافت آموزش‌ها حائز اهمیت است که خوشبختانه رضایتمندی مخاطب، اعتماد حداکثری را نشان می‌دهد.

وی تصریح کرد: رسانه ملّی با پوشش 97.3 درصد جمعیتی کشور و رایگان بودن آموزش در شبکه‌های مختلف خود، همه شرایط مناسب برای ادامه آموزش در خانه را فراهم کرده است. آموزشی که از طریق شبکه آموزش، شبکه قرآن و شبکه چهار و بعضی از دروس هم در شبکه امید، با کیفیت و کمیّت مناسب دنبال می‌شود. هرکس هم نتواند این محتوای آموزشی را در زمان مقرر و به صورت زنده دریافت کند می‌تواند در آرشیو همان شبکه و از نرم‌افزار تلوبیون که تا یک سال ذخیره می‌شود، بهره‌مند شود. 

توجه مجلس و دولت در فصل بودجه به مدرسه تلویزیونی

رئیس مدرسه تلویزیونی با اشاره به توجه مجلس و دولت در فصل بودجه به این گام‌های رسانه ملّی، تأکید کرد:  به نظر می‌رسد با این ابتکار بزرگ رئیس رسانه ملی در راه‌اندازی مدرسه تلویزیونی وارد عصر جدید رسانه آموزشی و آموزش رسانه پایه شدیم. مجلس و دولت باید برای سال 1400 به بعد برای این نوعِ جدید از نظام آموزشی مبتنی بر رسانه، سرفصل‌ها و بودجه‌های جدّی را ببینند تا ان‌شاءالله نظام قوی داشته باشیم.

چرا تلویزیون با زبان خارجی تبلیغ می‌کند؟

احمدی‌افزادی همچنین متولی اجرای زبان فارسی در شبکه‌های سیما است در پاسخ به این سؤال که با پیگیری‌های شده چرا کماکان در پیام‌های بازرگانی تلویزیون شاهدِ تبلیغات نشان‌های خارجی و ادبیات لاتین هستیم، گفت: متولی آگهی‌های بازرگانی در حوزه معاونت اداری مالی و سازمان بازرگانی رسانه ملّی است ما حوزه زبان فارسی را در شبکه‌های سیما دنبال می‌کنیم. اما با این اوصاف، در حوزه بازرگانی حرکت‌های بسیار خوبی در این زمینه شده و حوزه بازرگانی منوط به حوزه‌های دیگری است. یعنی شرکت‌های تولیدی، خدماتی و شرکت‌هایی که در زمینه‌های اقتصادی کار می‌کنند و تقاضای آگهی بازرگانی دارند. اسمی را ثبت می‌کنند و در بسیاری از موارد، متأسفانه این اسم‌ها در زمانی‌ که ثبت می‌شود و رعایت نمی‌شود. 

وی خاطرنشان کرد: این صاحبان کالا و خدمات، به صداوسیما مراجعه می‌کنند با اسامی می‌آیند که پیش از این در وزارت ارشاد ثبت شده است. آن‌ها باید مراقب باشند اسامی خارجی را به عنوان نشانِ تجاری ثبت نکنند. صداوسیما دو راه دارد، آن آگهی را تبلیغ نکند یا از کنارش بگذرد. امروز در حوزه زبان فارسی، سازمان بازرگانی نماینده تام‌الاختیار تعیین کرده برای بحث زبان فارسی و بسیاری از شرکت‌هایی که نام غیرفارسی دارند. به دلیل نام‌های غیرفارسی اجازه تبلیغات نداده و به بسیاری از شرکت‌ها مهلت تعیین کرده نام‌شان را به سمت فارسی تغییر دهند و کار دشواری است این شرکت‌ها نشان و برند خودشان را تغییر دهند. باید مراجعی که مجوز نام این نشان‌های تجاری را صادر می‌کنند مراقبت کنند. 

برنامه‌هایی برای گسترش زبان فارسی

مدیر شبکه آموزش با اشاره به ساخت چند برنامه تلویزیونی ویژه زبان فارسی، گفت: سه برنامه در حوزه زبان فارسی که جزو راهبردهای اصلی شبکه آموزش است، در دستور کار قرار گرفت. رادیو هفت و "قند پهلو" و سری جدید "مشاعره" در این راستا قارر دارند و البته برنامه جدید "پارسی‌بان" که برنامه گزارش‌محوری است به مناطق مختلف سر می‌زند، مناطقی که زبان فارسی در اصناف، مغازه‌ها، هتل‌ها و یا اماکن مختلف مورد غفلت قرار گرفته، تذکر می‌دهد و علت نامگذاری‌های فارسی را جویا می‌شود. این برنامه ان‌شاءالله به زودی از زمستان کار خودش را آغاز می‌کند. 

چرا هنوز آقای مجری از واژه "OK" استفاده می‌کند؟

علاوه بر عدم توجه برخی از برنامه‌ها و حتی دیالوگ‌های سریال‌ها به توجه "زبان فارسی"، میهمان برنامه و مجری برنامه تلویزیونی در صحبت‌های خودش از واژه "OK" استفاده می‌کند. احمدی‌افزادی در پاسخ به این سؤال چه تمهیداتی برای توجه به زبان فارسی در اجرای مجریان، برنامه‌سازی و فیلمنامه‌های سریال‌های تلویزیونی، تصریح کرد: نظارت دقیق و جدّی را در دستور کار داریم تا با توجه به حجم زیاد برنامه‌ها، کمتر دچار این مشکل استفاده از زبانی غیر از زبان فارسی باشیم. می‌توانیم به جرأت بگوییم این مشکلات کمتر شده، خود معاونت سیما تأکید جدّی به بحث زبان فارسی و مسئله خیلی جدّی شده و آقای شاه‌آبادی به شورای مجریان سیما تأکید کرده‌اند مقوله زبان فارسی درصدر توجه شورای مجریان باشد. 

او در پایان افزود: به مدیران شبکه‌ها توصیه جدّی به زبان فارسی کرده‌اند که باید رعایت شود و مدیران شبکه‌ها اهتمام جدّی دارند. واقعاً کم می‌بینید از زبان مجری نکته‌ای مطرح شود که خلاف رویه توجه به زبان و ادبیات فارسی است؛ اگر هم این اتفاق بیفتد بلافاصله عذرخواهی می‌کند و کلمه صحیحِ فارسی را مطرح می‌کند. به جایی رسیده‌ایم میهمانان تلویزیونی هم از واژه خارجی استفاده کنند با توصیه مجریان، آن‌ها هم از واژه فارسی استفاده می‌کنند. این رویه به مراقبت همیشگی تبدیل شده و مقطعی نیست. دائماً آنقدر مراقبت می‌کنیم تا کاملاً زبان فارسی در برنامه‌ها و سریال‌های تلویزیونی رعایت شود. 

منبع: تسنیم