دیو لاولر در «اکسیوس» نوشت: حضور ادامه‌دار ترامپ در قدرت به معنای پایان برجام خواهد بود، اما پیروزی جو بایدن هم لزوماً این توافق را نجات نمی‌دهد.
در ادامه این مطلب آمده است: نجات برنامه جامع اقدام مشترک 2015 (JCPOA) در صدر اولویت‌های سیاست خارجی بایدن قرار گرفته است. وی می‌گوید پس از بازگشت ایران به توافق دوباره وارد توافق شده و از آن به عنوان مبنایی برای مذاکره در مورد توافقی گسترده تر و در عین حال طولانی مدت با ایران استفاده می‌کند.
ترامپ در سال 2018 آمریکا را از توافق بیرون کشید و تحریم‌ها را دوباره علیه ایران اعمال کرد تا اقتصاد ایران تحت کمپین فشار حداکثری زیر بار فشاری شدید قرار گیرد. ترامپ ادعا می‌کند که با به زانو درآوردن ایران سرانجام این کشور را به میز مذاکره بازمی‌گرداند، اتفاقی که البته هنوز نیفتاده است.
ایران همچنان عضوی از برجام است اما از ماه مه گذشته به طور سیستماتیک آن را نقض می‌کند. این به معنای دستیابی قریب الوقوع ایران به سلاح هسته‌ای نیست، اما تهران زمان دستیابی خود را از یک سال به سه ماه کاهش داده است.
کشورهای اروپایی امضا کننده این توافق یعنی فرانسه، آلمان و انگلیس ناامیدانه در تلاشند تا برجام را نجات دهند. یک دیپلمات اروپایی در ماه سپتامبر به آکسیوس گفت که پیش بینی می‌کند که اگر این توافق فقط چند ماه دیگر جان سالم به در برد، بتوان آن را حفظ کرد.
دولت ترامپ در تلاش است تا با احمال حداکثری تحریم‌ها برجام را به نابودی کامل بکشاند. راب مالی، مشاور سابق باراک اوباما در خاورمیانه و رئیس کنونی گروه بحران بین المللی، می‌گوید که تلاش ها برای نجات برجام فقط در صورت پیروزی بایدن در 3 نوامبر شدت خواهد گرفت.
در این بین سیاست داخلی ایران ممکن است چالش برانگیزترین موضوع باشد. دولت اصلاح طلب رئیس جمهور حسن روحانی به شدت تضعیف شده و انتظار می‌رود تندروها پس از انتخابات ریاست جمهوری در ژوئن آینده دولت را به دست بگیرند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران می‌گوید اگر آمریکا به برجام بازگردد ایران به آن عمل خواهد کرد اما اصرار دارد که تهران هیچ درخواست اضافی از سوی آمریکا را بررسی نخواهد کرد و انتظار دارد غرامتی هم برای تحریم های ترامپ دریافت کند.
ظریف ماه گذشته چشم انداز توافقنامه بعدی حتی یک توافق که فقط برای عقب انداختن بندهای غروب برجام طراحی شده بود، را رد کرد. وی به شورای روابط خارجی گفت: ما بیش از هر چیز زمان بیشتری را صرف مذاکره درباره این محدودیت‌ها کردیم.
مالی می‌گوید: موانعی در این مسیر وجود دارد، خواسته‌هایی که ممکن است ایران داشته باشد، سیاست داخلی خود ما، روابط پیچیده تری که اکنون واشنگتن با روسیه و چین دارد؛ همه اینها موضوعاتی مهم هستند. بنابراین مسیر هموار نخواهد بود.
ارنست مونیز، وزیر انرژی سابق آمریکا که در مذاکره برای امضا توافقنامه نقش مهمی ایفا کرده بود، گفت که نخستین بار، حدود شش ماه طول کشید تا ایران کاملا برجام را اجرا کند. این بدان معناست که بازگشت کامل ایران به تعهدات برجامی اش درست در زمان روی کار آمدن دولت بعدی در تهران خواهد بود.
مونیز گفت که برای یک مذاکره جدی احتمالاً باید منتظر رئیس جمهور جدید بود. وی افزود که یک برجام تجدید حیات شده این اطمینان را به جهانیان می‌دهد که ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست.
در حالی که اقدامات راستی آزمایی برای مدت نامعلومی باقی خواهد ماند، محدودیت های مربوط به مواد و تأسیسات هسته‌ای ایران طی چند سال آینده از بین می‌رود. محدودیت تأمین اورانیوم غنی شده در ایران بزرگترین محدودیت هسته‌ای از نظر مونیز در سال 2030 منقضی می‌شود. مونیز می‌افزاید که در مذاکرات آینده نگرانی‌های منطقه‌ای باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
دو راه به جلو
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل یکی از تأثیرگذارترین منتقدان توافق سال 2015 بود. او از گمانه زنی در مورد معنای پیروزی بایدن برای سیاست آمریکا در مورد ایران خودداری کرده و امیدوار به پیروزی ترامپ است.
مالی می‌گوید: اسرائیلی‌ها، سعودی‌ها و اماراتی‌ها مخالف بازگشت به برجام هستند. آنها به این واقعیت اعتراض دارند که این توافق مسئله موشکی ایران، نیروهای نیابتی یا فعالیتهای منطقه‌ای گسترده‌تر آن را محدود نمی‌کند.
ترامپ خواستار مذاکره ایران در همه این حوزه‌ها به عنوان بخشی از هر توافق احتمالی شده است و ادعا می‌کند که در صورت انتخاب مجدد تهران مجبور به انجام آن خواهد شد.
الیوت آبرامز، نماینده ترامپ در امور ایران به تازگی به سی ان ان گفت که ایرانی‌ها مجبور به مذاکره هستند.
همانند بسیاری از موضوعات دیگر، مبارزات انتخاباتی بایدن بر لزوم بازیابی اعتبار آمریکا و اتحاد آن تأکید دارد.
تونی بلینکن، مشاور ارشد سیاست خارجی بایدن، این هفته گفت: اگر ایران تصمیم به خروج از برجام نگیرد، فکر می‌کنم دنیا می‌تواند این مسئله را حل کند. اگر ایران در این زمینه مشارکت کند، حداقل ما می‌توانیم با افرادی که در وهله اول به ما کمک کردند، دوباره توافق را احیا کنیم.
منبع: انتخاب