او با بیان اینکه بدین منظور در سازمان نوسازی بررسی کارشناسی شد تا مشخص شود در کجاها نیاز به تامین مسکن است، افزود: و همچنین بررسی به منظور اینکه مشخص شود، شهرداری چه کمکی می‌تواند در این زمینه کند. اگرچه که شهرداری از نظر قانونی مسئولیتی در ساخت خانه ندارد، اما به واسطه تکلیفی که حاکمیت در قبال مردم دارد و صراحت قانون اساسی و نیاز مردم، شهرداری‌ها هم در این زمینه دست همکاری به سمت دولت دراز کردند.
گلپایگانی با بیان اینکه الگوی فضای زندگی و خانه‌های کوچک به گونه‌ای که منجر به کاهش رفت و آمد در شهر شود، در این زمینه مطرح شد، افزود: البته در پیشنهاد شهرداری ساخت مسکن توسط بخش خصوصی انجام می‌شود و دولت نیز باید کمک کند تا در گستره شهر واحدهایی تولید شود که امکان انتخاب را برای مردم فراهم کند. اگر کسی تمایل داشت می‌تواند، واحد 35 متری در درون شهر و نزدیک محل کار خود داشته باشد یا به عنوان یک گزینه دیگر در صورت تمایل یک واحد 90 متری در مسکن مهر پرند داشته باشد و در نهایت این فرد است که می‌تواند، انتخاب کند که در کدام مسکن سکونت داشته باشد.
اجاره‌داریِ مسکن سودآور نیست؛ نهاد حاکمیتی به جای مردم اجاره‌داری کند
معاون شهردار تهران با تاکید بر اینکه مسکن و محل زندگی دو مقوله به هم پیوسته هستند، گفت: نمی‌شود مردم تنها در یک خوابگاه زندگی کنند، بلکه محل زندگی جایی است که باید سرانه‌های خدماتی مناسب داشته باشد، تنها معیار مساحت و اندازه مهم نیست، بلکه امنیت، نزدیکی به محل کار و فضای مناسب برای تربیت فرزند هم ممکن است معیار مناسب‌تری برای انتخاب محل زندگی باشد، برای کسی که توان مالی کمتر و تمایلات اجتماعی متفاوت‌تری دارد، باید امکان انتخاب آزادانه فراهم باشد. در نتیجه این امکان انتخاب یا توسط نهاد دولتی و یا بخش خصوصی تامین می‌شود و شهرداری به عنوان تسهیلگر میانداری خواهد کرد.
گلپایگانی با اشاره به اینکه این املاک صرفا برای اجاره خواهند بود، افزود: شهرداری تهران پیشنهاد داده است که نهادهای دولتی بهتر است در موضوع اجاره‌داری و مسکن استیجاری پیش‌قدم شوند، چرا که اجاره‌داری به تنهایی فعالیت اقتصادی سودآوری نیست. در نتیجه نهاد حاکمیتی باید اجاره‌داری کند تا واحدهای متعلق به نهادهای دولتی به عنوان یک وزنه تعادل در قیمت اجاره عمل کند. مسکن استیجاری یک موضوع اقتصادی برای نهادهای حاکمیتی نیست بلکه یک تکلیف اجتماعی است که باید در راستای کمک به اقشار آسیب‌پذیر انجام شود.
اقدام شهرداری در ایجاد 5 هزار واحد مسکونی در نقاط مختلف تهران
او در پاسخ به این سوال که در طرح پیشنهادی شهرداری این خانه‌ها به چه کسانی اجاره داده می‌شود؟ گفت: ما پیشنهاداتی دادیم مبنی بر اینکه افراد حداقل ده سال سابقه سکونت در تهران داشته باشند، حتما متاهل باشند و همچنین در سال‌های اول زندگی متاهلی باشند. البته پیشنهاد اولیه شهرداری سکونت حداقل 5 سال در تهران بود که درنهایت با ده سال سکونت موافقت شد. گلپایگانی درباره اقداماتی که خود شهرداری در زمینه مسکن انجام داده است، گفت: در سازمان نوسازی یکی از اقدامات حداقلی که در اختیارمان بود را طراحی کردیم و با مشارکت چند پروژه پیش بردیم و چیزی که اکنون در مرحله اجرا است، ایجاد پنج هزار واحد در نقاط مختلف تهران است که عمدتا در مناطق جنوب شهر قرار دارد و کلید اجرای برخی از آنها هم زده شده است.
نگرانی از ساخت خانه‌های 60 متری و افزایش بارگذاری در حاشیه شهرها
گلپایگانی در واکنش به اینکه وزارت مسکن مخالف ساخت خانه‌های 25 متری است و در مسئله خانه‌های استیجاری هم بر ساخت خانه‌هایی با متراژ 60 متر به بالا تاکید دارد، گفت: کاش بتوانند برای همه واحد 100 متری بسازند، واقعیت اقتصادی و توان نهادهای دولتی که آشکار است، نگرانم که به این بهانه دوباره زمین‌های پیرامون کلانشهرها مقصد بارگذاری‌های تازه بشود و بازهم جاذبه به سوی شهرهای بزرگ افزایش یابد. این هم یک دوقطبی ناخوشایند است و یکپارچگی ملی را با مخاطره روبه‌رو می‌کند. شهرهای کوچک دور افتاده عاری از فرصت کار و زندگی و کلانشهرها و به ویژه تهران و پیراتهران مرکز کار هستند. با نگاه به سابقه شهرهای ایران، درخواهیم یافت که در شهرهای ما همیشه فقرا و ثروتمندان در کنار هم زندگی می‌کردند و شهرهای طبقاتی نداشتیم، این یک واقعیت اجتماعی است اما کسانی که از منظر اجتماعی به اندازه واحد انتقاد دارند، پدیده شکاف درون و پیرامون را نمی‌بینند، در حالی که این مسئله مهم‌تری است. در سابقه سکونت ایرانی، همه جور خانه با اندازه‌های متنوع در کنار هم بوده است. خانه ایرانی الزاما خانه اعیانی نیست که حتما یک حیاط بزرگ داشته باشد. اگر محلات تاریخی شهر تهران را ببینید، مساحت زمین‌ها در آن 50، 60 یا 70 متر است. نفرآباد یکی از محله‌های بسیار قدیمی شهرری است که سابقه سکونت 400 ساله دارد، در آنجا هم، خانه با مساحت 500 متری بوده و هم خانواده‌هایی هستند که در اتاق‌های 12 تا 15 متری کنار هم زندگی می‌کردند.
نهادهای حاکمیتی باید به تامین فضای استیجاری برای طبقات مختلف جامعه اقدام کنند
او ادامه داد: درست است که خانه حیاط دار بزرگ مورد استقبال است، ولی این خانه بزرگ کجا باید باشد در درون یا حاشیه شهر؟ در مثال زنده محله کن، قطعات کوچک‌تر در درون محله است و کسی که می‌خواهد خانه بزرگ‌تر داشته باشد به خارج و کنار باغ‌ها می‌رود. در کشورهای خارجی هم همین مدل است. اما ما برعکس عمل کردیم و در شهری که پرتراکم است و محل گردش اقتصادی بالاست و قیمت زمین سر به فلک کشیده به دنبال واحدهای بزرگ هستیم و واحدهای بدون خدمات را به عنوان مسکن مهر یا هر چیز دیگری برای فقرا خارج از شهر می‌سازیم و محترمانه می‌خواهیم فقرا در شهر زندگی نکنند و این هم از منظر شهرسازی یک فاجعه است. کسی که زندگی‌اش را در راه سپری می‌کند آرامش و آسایش ندارد. کسی که فضای زندگی‌اش با محل کارش دو ساعت فاصله دارد در محل کارش آرامش ندارد، او را با کسی مقایسه کنید که یک واحد کوچک تر دارد، ولی یک فاصله 20 دقیقه ای پیاده تا محل کار دارد. آیا این شخص آرامش بیشتری ندارد؟ وقتی می‌گوییم خانه، فقط کمیت و مساحت خانه ملاک عمل نیست، بلکه باید همه این معیارها را کنار هم بچینیم و این تجربه دنیا است، این واحدها و تنوع کیفیت‌ها چیزی نیست که اختراع ما باشد بلکه در شهرک‌ها و مجتمع‌های بزرگ در دنیا متداول است و باید از این مدل استفاده کرد.
او با تاکید بر اینکه نهادهای حاکمیتی باید حتما به سمت تامین فضای استیجاری برای طبقات مختلف بروند و کمک کنند تا مسکن اجتماعی شکل بگیرد، افزود: در این زمینه شهرداری تهران پیشنهادش را به وزارت کشور فرستاده و چارچوب‌های پیشنهادش را نیز اعلام کرده است.
منبع: ایلنا