دکتر محسن واعظ، عضو هیات علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران امروز در وبینار روشهای تشخیص سریع و حساس ویروس کرونا که در پژوهشگاه ملی زیست فناوری برگزار شد، با اشاره به ویژگیهای کرونا ویروس جدید (کووید-19) گفت: از آنجایی که این ویروس ارگانهای مختلفی را درگیر میکند، از این رو علائم بالینی بروز این بیماری در افراد مختلف، متفاوت است.
وی ردیابی این ویروس و تشخیص هوشمند را از الزامات مهار این بیماری نام برد و یادآور شد: با شرایط عالم گیر بیماری، فقدان واکسن و داروی موثر یکی از توصیههای سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) تاکید مکرر در انجام حداکثری آزمونهای تشخیصی و غربالگری افراد قرار گرفته است. در این بین علاوه بر بیماران مبتلا به کووید-19 با علائم حاد تنفسی، ناقلین بدون علامت یکی از چالشهای پیشرو در جوامع جهت کنترل این همه گیری بوده و به کارگیری روشهای غربالگری سریع و ساده در راستای مدیریت و کنترل بیماری نقش مهمی را ایفا میکند.
واعظ با تاکید بر اینکه برای ساخت کیتهای تجاری و تشخیصی کووید-19سه روش وجود دارد، اظهار کرد: "واکنش زنجیرههای پلیمراز همپا Real Time PCR "، "سرولوژیکی" و "تکثیر همدما به واسطه حلقه (LAMP)" از جمله روشهای تولید کیتهای تشخیصی کووید-19 به شمار میروند.
عضو هیات علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران با اشاره به اجرای پروژه "طراحی و ساخت کیت میدانی تشخیص ساده و سریع کرونا ویروس بر پایه روش تکثیر همدما به واسطه حلقه یا رونویسی" در این سازمان، یادآور شد: ما در این پروژه برای ساخت این کیت تشخیصی از روش "لمپ (LAMP) یا روش تکثیر همدما بواسطه حلقه بهره بردیم.
این محقق روش لمپ را یک روش شناسایی مولکولی نوظهور در هزاره سوم میلادی دانست که جای خود را در تشخیص میکروارگانیسمها به ویژه عوامل بیماریهای عفونی از جمله ویروسها باز کرده است.
واعظ ادامه داد: این روش در مقایسه با روش واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) از حساسیت، اختصاصیت و سرعت بالاتر در تکثیر اسید نوکلئیک برخوردار است، ضمن آنکه انجام چرخه تکثیر DNA در شرایط همدما را جهت شناسایی میدانی میکروارگانیسمها مناسب میکند.
به گفته مجری طرح از آنجا که در این روش کلیه مراحل تکثیر در یک دما صورت میگیرد، از این رو به دستگاهها و تجهیزات پیچیده و گرانقیمت نیازی ندارد و همچنین امکان انجام آزمون به صورت میدانی با قابلیت افزایش مقیاس جهت بهرهبرداری نیز فراهم است.
وی با اشاره به مزایای استفاده از این روش گفت: اختصاصی بودن بالا به علت استفاده از 6 تا 8 پرایمر به جای 2 پرایمر، حساسیت بالاتر در حضور کمتر از 10 نسخه از ژنوم ویروس، عدم نیاز به دستگاه گرانقیمت، قابل استفاده توسط پرسنل با حداقل آموزش، امکان افزایش مقیاس و اجرا در شرایط میدانی، تاثیرپذیری کمتر روش در برابر مهارکنندگان واکنش مانند ممانعت کنندههای موجود در نمونه بیمار، قابلیت ساده تولید انبوه، قابلیت قرائت ساده و سریع نتایج از جمله مزایای استفاده از این روش برای تشخیص کووید-19 در بیماران است.
واعظ با اشاره به نتایج به دست آمده از اجرای این طرح، خاطر نشان کرد: کیت ساخته شده برای تشخیص وجود کووید-19 در مدت 45 دقیقه بهینهسازی شده و اقدامات توسعهای برای کاهش زمان تشخیص در دستور کار قرار دارد.